ROMPUN %2
İlaç Formu | Enjektabl Çözelti |
---|---|
Hayvanlar | At, Kedi, Köpek, Sığır |
İçerik | Ksilazin (Xylazin) |
BİLEŞİMİ
Rompun % 2 berrak, renksiz, enjeksiyonluk çözelti halinde olup bir ml'sinde 23,32 mg ksilazin hidroklorür ihtiva eder.
FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLER
Rompun ksilazin hidroklorür içerir, ksilazin tiyazin derivatifi olup, sedatif, analjezik, preanestezik ve adele gevşetici etkiye sahip, uykuya benzer (sedatifhipnotik) bir hal oluşturan a2-adrenerjik reseptör agonistidir.
Ksilazin beyinde bulunan presinaptik sinir uçlarındaki alfa-2 adrenerjik reseptörleri uyararak noradrenalin, dopamin gibi kateşolaminlerin salınışını engelleyerek ağrı kesici etkisini gösterirken, merkezi sinir sistemindeki interneural iletimlerin önlenmesi suretiyle çizgili kasları gevşetir, bu durum hayvanlarda uyku benzeri bir etki de sağlar. Genel bir adale gevşemesi ve derecesi hayvan cinslerine göre bireysel olarak değişen, ağrı dindirici (analjezi/anestezi) etki de gösterir. Kanın pıhtılaşması üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Evcil hayvanlara I.V. yolla Rompun enjeksiyonundan çok kısa bir süre sonra (1-6 dak sonra) ksilazin vücutta dağılır ve hızlı bir şekilde de vücuttan atılır. Yarılanma süresi yaklaşık 22 - 58 dakikadır. Hızlı bir şekilde meta- bolize olduğundan özellikle sığır doku ve sütünde 2,6-xylidine rastlanmamıştır. Etken maddenin büyük kısmının eliminasyonu 2- 3 saat içinde karaciğerde gerçekleşir, % 70'lik kısmı böbrek vasıtasıyla, % 30'luk kısmı da dışkı ile glikronid bileşikleri halinde dışarı atılır.
ENDİKASYONLAR/KULLANIM SAHASI
Rompun at, sığır, kedi, köpek ve vahşi hayvanlarda sedatif, analjezik, preanestezik ve adale gevşetici etkiye sahip olduğundan, uykuya benzer (sedatifhipnotik) bir hal oluşturmak için kullanılır. Böylelikle genel bir adale gevşemesi ve derecesi hayvan cinslerine göre bireysel olarak değişen, ağrı dindirici (analjezi/anestezi) bir etki de gösterir.
KULLANIM ŞEKLİ VE DOZU
Veteriner Hekim tarafından başka şekilde tavsiye edilmediği sürece,
SIĞIRLARDA:
Sığırlarda ksilazin hidroklorür dozu uygulama amacına ve uygulama yoluna bağlı olarak, 0.02 - 0.34 mg/kg arasında değişmektedir. Pratik olarak aşağıdaki tablodan faydalanabilinir.
Doz
|
cc./50 kg
|
CC./100 kg
|
CC./500 kg
---|---|---|---
Kas içi
|
|
|
1
|
0,12
|
0,25
|
1,2
II
|
0,25
|
0,5
|
2,5
III
|
0,5
|
1,0
|
5,0
IV
|
0,75
|
1,5
|
7,5
Doz
|
|
CC./100 kg
|
CC./500 kg
Damar içi
|
|
|
1
|
|
0,08-0,12
|
0,4-0,6
II
|
|
0,18-0,25
|
0,85-1,25
III
|
|
0,33-0,5
|
1,65-2,5
Doz -1 (hafif sedasyon ve analjezi):
Bariz bir sedasyon ve küçük müdahaleler için analjezik bir tesir sağlar. Kullanılabileceği vakalar: Nakliyatlarda, meraya çıkışlarda, yabancı bir çevreye alıştırmak, tartmak, sargı değişmesi, suni tohumlama, prolapsus uteride pozisyon değişimi ve torsio uteri, lokal ve genel anesteziyi kolaylaştırmak için, rumenotomie, sezeryan ve benzeri durumlarda.
Doz - II (küçük operatif müdahaleler):
Küçük şirurjik müdahalelere yeterli, orta derecede bir sedasyon, analjezi ve kas gevşemesi sağlar.
Kullanılabileceği vakalar: Meme kanalının açılması, meme başı bölgesinde yaranın yüzeyden dikilmesi, tırnak tedavisi (Panaritium), yutağın tıkanması, burun halkasının takılması veya çıkarılması ve benzeri durumlar. Hayvanların arzu edilmeyen şekilde yatmaları halinde tekrar kaldırılmalarında mahsur yoktur.
Doz - III (büyük operatif müdahaleler):
Büyük şirurjikal müdahalelerde yeterli, kuvvetli bir sedasyon, analjezik etki ve adale gevşemesini sağlar. Kullanılabileceği vakalar: Boynuz, tırnak ve meme amputasyonu, kastrasyon, sterilizasyon, yatar vaziyette sezeryan (uterus rölaksanı ile), diş çekilmesi ve benzeri durumlar. Genellikle hayvan ayakta kalmakta güçlük çeker.
Doz - IV (uzun süreli sedasyon, evcilleşmemiş hayvanlarda):
Uzun devam eden sedasyon ve adale gevşemesi dolayısı ile yalnız özel durumlarda (evcilleştirilmemiş hayvanlar) aynı şekilde çok ağrılı ve uzun süreli operasyonlarda, daha önceden yem verilmemek suretiyle kullanılmalıdır.
ATLARDA:
Damar içi olarak doz 0,6 -1,0 mg/kg dozda yani, 4 cc/100 kg (3-5 cc /100 kg) dozda uygulanır. Doza bağlı, hafiften kuvvetliye kadar değişen bir sedasyon, bireye göre farklılık gösteren bir analjezik etki ve bariz bir adale gevşemesi sağlar. Bu etkiler de; yüklemeler, nallama, muayeneler, yara tedavileri, güç doğumlar ve az ağrılı müdahalelerde yeterlidir.
Atlarda Rompun'un diğer preparatlarla kombinasyonu (ağrılı müdahaleler için):
Ayaktaki hayvanlar:
1. l'Polamivet ile. Beher 100 kg.a 3-4 cc. Rompun ve 3-4 cc. l'Polamivet I.V. olarak uygulanır. Her iki preparat da aynı zamanda enjekte edilebilir.
Yatan hayvanlar:
1.Chloralhydrat ile: Beher 100 kg.a 4 cc. Rompun ve 8 gr. Chloralhydrat I.V. olarak uygulanır.
2. Barbituratlarla: 5 cc. Rompun/100 kg. ve 6-8 mg/kg. Thiogenal I.V. (veya Pentobartibal veyaThiopenthal) olarak uygulanabilir.
3. Halothan veya Fluothan ile: (intubasyon narkozu - ağız ve burundan farinks veya trachea yolu ile bir boru veya lastik tüple narkozun verilmesi.)
4 cc. Rompun/100 kg. I.V. + intubasyon narkozu
KÖPEKLERDE:
Kas içi veya damar içi olarak ksilazin hidroklorür 1-3 mg/kg dozda yani 0,5 cc/10 kg I.V. yolla yada 1,5 cc/10 kg I.M. yolla uygulanır. Elde edilen etki, çok şiddetli ağrı göstermeyen müdahaleler için, mesela sargı, diş taşlarının temizlenmesi, otitis, yara tedavisi ve benzeri vakalarda yeterlidir.
Köpeklerde Rompun'un diğer preparatlarla kombinasyonu (ağrılı müdahaleler):
1. l'Polamivet ile: Ağrılı operasyonlar için analjezik etki ve yarı uyku hali sağlar. Doz bireye göre ayarlanmalıdır. Tavsiye edilen doz : Her 10 kg.'a 1 cc. Rompun ve 10 dakika sonra 2 cc. l'Polamivet IV verilir.
2. Barbituratlarla (narkoz): 0.5 - 1 cc. Rompun I.M. olarak uygulanır. Vagusu inhibe eden Atropin-premedikasyonu ile Barbiturat dozu (mesela thiogenal) etkinin başlamasından sonra 1/3-1/4 oranında düşürülür.
3. Ketamine ile: 1 cc. Rompun/10 kg. ve 60-100 mg. Ketamin/10 kg.
KEDİLERDE:
Kas içi veya deri altı olarak ksilazin hidroklorür 2-4 mg/kg dozda yani 0,1 cc/kg I.M. yolla yada 0,2 cc/kg S.C. yolla kullanılır. Şiddetli ağrılı olmayan müdahalelere müsaade eden bir etki elde edilir. Mesela: Muayeneler, röntgen çekimi, yara tedavileri, sargılar, diş taşları temizlenmesi, lokal anestezi ve narkoz uygulamaları ve benzeri vakalar.
Kedilerde Rompun'un diğer preparatlarla kombinasyonu (ağrılı müdahaleler):
Barbitüratlar ile: Eğer narkoz gerekli ise Rompun'un verilmesinden yaklaşık 20 dakika sonra ortaya çıkacak sedasyon hali sırasında narkotik madde verilmesine başlanır. Premedikasyon olarak (önceden) Atropin sülfat verilmesi faydalıdır. Daha evvel Rompun kullanıldığında barbiturat dozu 1/3 -1/4 nisbetinde azaltılır. Thiogenal: 30-40 mg./kg. İntraperitoneal ve İntravenöz Barbiturat tatbikatı yavaş ve etkiye göre yapılmalıdır.
Eter, Halothan/Fluothan ile: İntubasyon ve inhalasyon narkozu - Barbitürat narkozunun uzatılmasında etkili olduğu ve iyi tahammül edildiği tespit edilmiştir.
Ketamin ile: 0,1 cc. Rompun/kg. ve 6-10 mg. Ketamin/kg dozda uygulanabilir.
VAHŞİ VE EGZOTİK HAYVANLARDA:
Ksilazin hidroklorür dozu vahşi ve egzotik hayvanlarda 2-10 mg/kg arasında değişir. Ayı için 2- 6 mg/kg, aslanlar için 10 mg/kg, geyikler için 0,5 mg/kg, kurt ve zebralar için 5 mg/kg dozda uygulanabilir. Genel doz oranı beher 10 kg. c.a 1-4 cc kas içi, deri altı veya damar içi uygulanabilir.
ÖZEL KLİNİK BİLGİLER
Rompun etkisi damar içi enjeksiyonda 5 dakika, adale içi enjeksiyonlarda 5-15 dakika içinde tam olarak görülür. Sedasyon en az 30 dakika veya saatlerce, adale gevşemesi 20-90 dakika, analjezi 15-45 dakika sürer. Analjezik etki, damar içi enjeksiyonlarda hemen, adale içi enjeksiyonlarda 5-10 dakika sonra tam teşükkül eder. Etkinin tam olarak oluşmasını gürültü, hayvanı huzursuz edecek haller ve hayvan üzerinde yapılacak herhangi bir müdahale etkileyeceğinden, bu dönemde hayvan sükunet içinde tutulmalıdır. Subkutan enjeksiyonlarda, yağ veya gevşek bağ doku içine tatbikatlarda emilim gecikeceğinden, preparatın çok çabuk atılması sebebiyle arzulanan tesir derecesine, tam olarak ulaşılmayabilir. Etkinin derecesi ve devamı, doz yüksekliğine ve enjeksiyon şekline bağlıdır. Sığır ve atlarda:
Sığırlarda damar içi Rompun tatbikatlarında adale içi tavsiyelere nazaran doz, hayvanın bireysel reaksiyonuna göre 1/2 -1/3 oranında daha düşüktür. Damar içi tatbikatlarda etki çok çabuk elde edilir, buna karşın tesir müddeti daha kısadır. Bütün santral etkili maddeler gibi, Rompun'un da damar içi enjeksiyonlarının yavaş yapılması tavsiye edilir.
Gerekirse Rompun'un etkisi, birinci enjeksiyonlardan 10-30 dakika sonra ikinci enjeksiyonla daha da arttırılabilir veya uzatılabilir. Verilen toplam dozun, IV'üncü dozu geçmemesine dikkat edilmelidir.
Ekstansif yetiştirilen, iyice evcilleştirilmemiş ve asabi mizaçlı veya tahrik edilmiş at ve sığırlarda, genellikle biraz daha yüksek doz tatbik edilmelidir. Analjezi, sığırlarda en belirgin ve kesin şekilde görülür. Atlarda sınırlı bir analjezi görülür, bunun derecesi de bireysel olarak değişir. Yaşlı veya hasta atlar yanısıra uygulamadan önce vücutça zorlanmış, yorulmuş hayvanlar; Rompun'a çok çabuk ve yüksek derecede cevap verirler. Bütün yatan, geviş getiren hayvanlarda meydana gelen timpani'ye karşı tedbir almalı, hayvan göğüs üzerine getirilmelidir. Salya ve mide içeriğinin aspirasyonunu önlemek için baş ve boyun alçak tutulmalıdır. Yüksek dozları kullanmadan önce hayvan aç bırakılmalıdır. Gebeliğin son ayında erken doğum olabileceği düşünülerek, kullanılmamalıdır. Uykunun uzun sürmesi halinde hayvanı çok soğuktan veya şiddetli güneşten korumalıdır. Dozun çok aşılması sonucu çıkabilecek hallerde suni teneffüs ve santral analeptikler kullanılmalıdır. Sığırlarda yüksek doz uygulamasından sonra veya yatan hayvanlarda oluşabilecek timpaniye karşı gerekli önlemler alınmalıdır. Hayvanların yatarken yaralanmalarını önlemek için yumuşak bir yataklık kullanılmalıdır. Uzun süreli olarak güneş altında kalmalarına müsaade edilmemelidir. Kedi ve köpeklerde:
Kedi ve köpeklerde analjezi çok ağrı veren müdahalelerde (özellikle baş bölgesindeki müdahaleler gibi) yeterli gelmeyebilir. Bu bakımdan bu durumlarda başka preparatlarla kombinasyon tavsiye edilir. Şiddetli mide bulantısı 6-24 saat önceden aç bırakılmakla veya I.V. enjeksiyonla önemli derecede azaltılır. Analeptikler (mesela pervitin, cardiozal) arzulanandan da uzun süren ve derin seyreden sedasyonu hafifletir veya kısaltır. l'Polamivet kombinasyonunda Lorfan ile l'Polamivet tesirinin çok çabuk kaldırılması mümkündür.
At, köpek ve kedilerde kalp tembihlerinin iletiminde değişmeler meydana gelebilir ki, bu hal atlarda Atropin enjeksiyonu ile (100 kg.a 1 ml I.M.) önlenebilir veya ortadan kaldırabilir. Arteriyal hipotansiyon, böbrek ve karaciğer hastalığı hikayesi olan hastalarda zaruri kullanım söz konusu ise doz çok iyi ayarlanmalıdır.
İSTENMEYEN /YAN ETKİLERİ
Kedi ve köpeklerde uygulamadan sonra kusma görülebilir. Atlarda arasıra bel ve boyunda meydana gelen terleme, idrar çoğalması; aynı şekilde sığırlarda nadiren görülen böğürme ve ishal (ekseriyetle 12-16 saatlik latent devrede) görülebilir. Bu durumda ilave müdahaleye gerek yoktur. Rompun'un tesiriyle, tabii uykuda olduğu gibi, solunum ve kalp çalışması yavaşlar, özellikle köpeklerde kalp bloğu ve hava yutmaya bağlı gazlı şişkinlik gözlenebilir. Rompun uygulanması ile hiperglisemi ile birlikte kan basıncı ve vücut ısısında kısa bir dönem yükselişten sonra bir miktar düşüş görülür. Kalınbarsak kaslarının tonusu düşer, buna mukabil uterus tonusu yükselir.
İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ
Merkezi Sinir Sistemini baskı altına alan, barbitüratlar, opioidler, anestezikler, trankilizanlar ve nöroleptikler ile kullanılırken doz azaltılmalıdır. Ksilazin uygulandıktan sonra adrenalin uygulanması ventriküler fibrilasyon da dahil ventriküllerde atım düzensizliklerine yol açabilir. Rezerpin ile aralarında arzu edilmeyen bir etkileşim oluşabileceğinden bu iki ilacın kombinasyonu kontrendikedir.
DOZ AŞIMINDA BELİRTİLER VE ANTİDOT
Yanlışlıkla aşırı doz verilmesi halinde solunum bozuklukları, kalp aritmileri, epileptik semptomlar, fonksiyonel düzensizlikler görülebilir. Bu gibi durumlarda yohimbin, atimapezole, 4- amino- pridin ve pieroksin gibi reseptör blokörleri ksilazinin etkisini engeller. Analeptikler (kafein, amfetamin, pikrotoksin, niketamid) ksilazinin etki süresini kısaltır ve sedasyonun derinliğini azaltır. Herhangi bir sebeple meydana gelebilecek solunum duraksamasında solunumun tekrar normale dönmesi için Thorax'ın her iki elle ritmik olarak sıkıştırılması da(suni teneffüs) önerilebilir.
GIDALARDAKİ İLAÇ KALINTI UYARILARI
İlaç kalıntı arınma süresi (i.k.a.s.); Et ve süt için "0" sıfır gündür.
KONTRENDİKASYONLAR
Özofagus tıkanıklığı, gastrik torsiyon ve fıtık gibi olgularda kusturucu etkisinin oluşturacağı komplikasyonlardan dolayı kullanılmamalıdır. Dehidre ve idrar yollarında tıkanıklık bulunan hayvanlarda kullanılmamalıdır. Akciğer enfeksiyonunda (heyecanlı sık ve yüzeysel solunum) dikkatli olunmalıdır. Arter içine uygulamalardan kaçınılmalıdır.
Epilepsi, şeker hastalığı, akciğer ve kalp yetersizliklerinde (ksilazin aritmiye neden olabilir ve miyokardiyumu direkt olarak deprese edebilir) kullanılmamalıdır.
Gebelikte kullanım: Ksilazin gebeliğin son dönemlerindeki hayvanlarda erken doğum ve abortlara yol açabileceğinden kontrendikedir.
GENEL UYARILAR
Kullanmadan önce veteriner hekime danışınız.
Kullanım sırasında tavsiye edilen doz ve kurallara kesinlikle uyulmalıdır.
Çocukların ulaşamayacağı yerlerde ve gıda maddelerinden uzakta bulundurunuz.
Beklenmeyen bir etki görüldüğünde veteriner hekime danışınız.
UYGULAYICININ ALMASI GEREKEN ÖNLEMLER VE HEKİMLER İÇİN UYARILAR
Kombinasyon maksadıyla kullanılan preparatlar için imalatçı firmalar tarafından prospektüslerde yapılan tavsiyeler burada da geçerlidir. Ksilazin ile sedasyon sağlanan hayvanlarda dıştan gelen uyarılara karşı tepme, ısırma gibi ani korunma tepkileri gelişebilir. Kazara uygulayıcının kendine enjeksiyon yapması durumunda prospektüsle birlikte hekime başvurulmalıdır.
KULLANIM SONU İMHA VE HEDEF OLMAYAN TÜRLER İÇİN UYARILAR
Ambalaj usulüne uygun şekilde imha edilmeli, başka amaçla kullanılmamalıdır.
TİCARİ TAKDİM ŞEKLİ
Karton kutu içinde, klorbutil tıpalı, aluminyum kapaklı 25 ml'lik renksiz flakonlarda takdim edilmiştir.